اصطلاحات رایج در سنگبری
در هر کارخانه سنگبری از دستگاه ها و اصطلاحات متعددی برای فرآوری سنگ استفاده می شود.آیا علاقه مند به دانستن این اصطلاحات هستید؟ با ما همراه باشید تا باهم این اصطلاحات را بررسی کنیم.
اصطلاحات
کوپ سنگ
به قطعات سنگ که در معادن استخراج سنگ با ابعاد مشخص از کوه جدا می شوند کوپ می گویند.کوپ ها معمولا به صورت مکعب مستطیل هستند.
اسلب و تایل
به سنگ هایی که به صورت ورقه های بزرگ و مستطیلی شکل هستند اسلب (Slab) می گویند.اسلب ها معمولا به طول 3 متر وعرض 1.8 متر هستند اما گاهی اوقات ممکن است طول و عرض آنها کم یا زیاد شود.
به سنگ هایی که معمولا عرض آنها کمتر از 1 متر و طول آنها 2 تا 4 متر باشد تایل (Tile) گفته می شود و همینطور به سنگ هایی که مربعی شکل هستند و طول و عرض آنها نهایتا 1 متر است.
بوک مچ (Book match )
گاهی اوقات یک قسمت از یک کوپ دارای طرحی خاصی است که با برش آن قسمت از کوپ به صورت ورقه های اسلب و ساب آنها و کنار هم قرار دادن آنها یک طرح زیبا و قرینه ایجاد می شود.اگر این کار با دو ورق اسلب انجام گیرد به آن بوک مچ می گویند.
توضیح یک سایت خارجی در مورد بوک مچ
Book-Match Pattern
A vein matching technique where opposite faces of adjacent slabs are exposed, producing a repeating mirror image of the veining trend of the material. Book-matched material is most commonly polished to allow the greatest visibility of the veining character of the stone.
www.stonecurators.com
فور مچ
کواد مچ (Quad match)
دیاموند مچ (Diamond match)
گاهی اوقات یک قسمت از یک کوپ دارای طرحی خاصی است که با برش آن قسمت از کوپ به صورت ورقه های اسلب و ساب آنها و کنار هم قرار دادن آنها یک طرح زیبا و قرینه ایجاد می شود.اگر این کار با چهار ورق اسلب انجام گیرد به آن فور مچ یا دیاموند مچ می گویند.
توضیح یک سایت خارجی در مورد فور مچ یا دیاموند مچ
Diamond Match
A vein matching technique in which contiguous faces of adjacent slabs are unfolded about two perpendicular axes, producing a vein pattern which has approximate symmetry about a point.
www.stonecurators.com
سنگ سوپر
این اصطلاح زمانی به کار برده می شود که طرح روی سنگ ها یک دست و یک شکل و بدون غده و رگه باشد.در کل طرح روی سنگ ها یکسان و بی عیب و نقص باشد.
سنگ چرمی
به سنگی گفته می شود که بوسیله لقمه های ساینده خاصی در دستگاه ساب، قسمت های نرم آن سابیده می شود و طرحی را بر روی سنگ ایجاد می کند که شبیه طرح های روی چرم است.
سنگ داخلی و سنگ خارجی
منظور از سنگ داخلی سنگی است که برای مصرف داخل ایران تولید شده است.این سنگ دارای ضخامت 1.7 تا 1.8 سانتی متر می باشد و گاهی اوقات کیفیت ساب پایینی دارد.
سنگ خارجی سنگی است که برای صادرات به خارج از کشور تولید شده است.این سنگ دارای ضخامت 2 تا 2.2 سانتی متر است و کیفیت ساب بالایی دارد.
سنگ دارای غده و رگه
گاهی اوقات سنگ ها در طرح اصلی خود دارای یک لکه هستند.اگر این لکه به شکل دایره باشد به آن غده و اگر به شکل یک خط باشد به آن رگه می گویند.با مراجعه به مطلب “سنگ گرانیت غده دار یا رگه دار” می توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
بارچین
به کسی که مهارت خاصی در چیدن سنگ پشت ماشین حمل سنگ داشته باشد اصطلاحا بارچین می گویند.
رَگ
در حین چیدن سنگ داخل ماشین بارگیری به هر ردیف سنگی که چیده می شود یک رگ می گویند.
سورت کردن (Sorting)
به دسته بندی سنگ های ساب خورده از یک کوپ از لحاظ طرح و رنگ سورت کردن می گویند.
خالی کردن سنگ
این اصطلاح زمانی استفاده می شود که اپوکسی پشت اسلب درست خشک نشده باشد و در حین ساب، اپوکسی از سنگ جدا شود.
تور کردن
ورقه های اسلب به دلیل ابعاد بزرگ نیاز به یک نگهدارنده دارند که در حین جابجایی و یا ساب خوردن ترک نخورند و شکسته نشوند.این نگهدارنده شامل یک توری پلاستیکی است که با اپوکسی به پشت اسلب چسبانده می شود.به عملیات چسباندن توری به پشت اسلب، تور کردن می گویند.
نمره کردن
پس از ساب سنگ های تایل، ابتدا و انتهای سنگ را می برند به دلیل اینکه هم لبه های سنگ اگر خردگی داشته باشد بر طرف شود و هم اگر خط و خشی در آن قسمت وجود دارد از سنگ جدا شود.سپس سنگ را (از لحاظ طولی) به هر ابعادی که لازم باشد برش می زنند.
دور بُری
پس از ساب ورقه های اسلب آنها را روی دستگاه فرز دروازه ای قرار داده و دور تا دور آنرا می برند تا شکل مستطیلی پیدا کنند.
فلیم کردن (Stone Flaming)
گاهی اوقات لازم است که سطح سنگ گرانیت زبر باشد.برای این کار یک شعله با حرارت بسیار زیاد به سطح سنگ می گیرند تا سطح سنگ به صورت یک لایه غیر یکنواخت برداشته شود.معمولا از این مدل سنگ برای مکان های پر رفت و آمد استفاده می شود تا از لیز خوردن افراد جلوگیری شود.
دستگاه ها و وسایل
قلّه بُر
به دستگاهی گفته می شود که برای برش کوپ به لایه های نازک از آن استفاده می شود.قله بر ها دو نوع هستند دیسکی( Disc ) و مولتی وایر ( Multi Wire ).قله بر هایی که از ابتدا تا کنون بوده دیسکی است اما مولتی وایر اخیرا وارد بازار شده و معمولا برای تولید صفحات سنگ با ابعاد بزرگ استفاده می شود.
ارّه و سیم
همانطور که قبلا گفته شد دو نوع قله بر داریم.قله بری که با اره یا همان دیسک کار می کند و قله بری که معروف است به مولتی وایر و با نوعی سیم عملیات برش را انجام می دهد.معمولا از مولتی وایر برای برش سنگ هایی با عرض بالای 1.5 متر استفاده می شود.
مزیت استفاده از مولتی وایر عمر زیاد سیم ها و برش سنگ های عریض است اما هزینه های آن نیز بالاست.
سِگمِنت (Segment)
از آنجاییکه از قله بر ها برای برش هر سنگی ممکن است استفاده شود بنابراین باید با یک وسیله بسیار سخت عملیات برش را انجام دهند.سنگ های گرانیت بسیار سخت هستند و برای برش آنها نیاز به الماس مصنوعی است.ترکیب الماس مصنوعی و نوعی از فلز را سگمنت می گویند.این سگمنت یا به صورت جوش خورده به لبه های دیسک است یا مانند دانه های تسبیح در سیم های مولتی وایر.
جرثقیل دروازه ای
به دستگاهی گفته می شود که برای جابجایی کوپ ها از آن استفاده می شود.البته داخل سالن کارخانه های سنگبری که اسلب تولید می کنند یک جرثقیل دیگر هم هست که برای جابجایی ورقه های اسلب از آن استفاده می کنند.
ساب
به دستگاهی گفته می شود که برای سایش سنگ های ورقه شده از آن استفاده می شود.با مراجعه به مطلب “دستگاه ساب” می توانید اطلاعات بیشتری کسب کنید.
فرز دروازه ای
به وسیله ای گفته می شود که برای تبدیل سنگ به ابعاد کوچک تر از آن استفاده می شود.معمولا از این دستگاه برای ورقه های اسلب استفاده می شود.
نمره کن
به دستگاهی گفته می شود که برای برش سنگ های طولی به ابعاد کوچکتر از آن استفاده می شود.
وکیوم
به وسیله ای گفته می شود که برای جابجایی سنگ های طولی از آن استفاده می شود.
دول لاشه
به وسیله ای گفته می شود که برای جمع آوری تکه سنگ های شکسته شده (لاشه سنگ) از آن استفاده می شود.
گاری
به وسیله ای گفته می شود که ورقه های اسلب را برای اعمال اپوکسی روی آن قرار می دهند.
خرک اسلب
به وسیله ای گفته می شود که ورقه های اسلب آماده شده را روی آن قرار می دهند.
جک
به وسیله ای گفته می شود که ورقه های اسلب ساب خورده که از دستگاه ساب خارج شده اند را بر روی خرک قرار می دهد.
پالت
به وسیله ای گفته می شود که سنگ های تایل را برای صادر کردن به خارج از کشور داخل آن قرار می دهند.جنس پالت ها معمولا از چوب است.
خرک
به وسیله ای گفته می شود که سنگ های تایل (طولی) را برای صادر کردن به خارج از کشور داخل آن قرار می دهند.جنس خرک ها معمولا از چوب است.
طولی بُر
به دستگاهی گفته می شود که کناره های سنگ های طولی را برش داده تا عرض سنگ در سرتاسر آن یکسان باشد.
این دستگاه به این صورت کار می کند که دو اره با فاصله مشخص از یکدیگر می چرخند و نوار در حال حرکت، سنگ را به سمت اره ها هدایت می کند.معمولا اره ها را جوری تنظیم می کنند که 2 تا 3 سانتی متر از کناره های سنگ بریده شود.
کف بُر
به دستگاهی گفته می شود که برای جدا کردن ورقه های سنگ از کوپ برش خورده استفاده می شود.معمولا از این دستگاه برای سنگ های نرم که احتمال شکستن آنها بالا است استفاده می شود.
ابعاد سنگ
طولی
به سنگ هایی گفته می شود که عرض آنها زیر 1 متر و طولشان 3 تا 4 متر باشد.
حکمی
ابعاد این سنگ دلخواه می باشد اما ابعاد رایج آن به شرح زیر است.(ابعاد بر حسب سانتی متر است)
40x80 (ابعاد استاندارد)
40x100
40x110
40x120 (ابعاد استاندارد)
60x120
70x140 (به سنگ با این ابعاد لوح نیز می گویند)
پله
از این ابعاد سنگ برای ساخت پله در ساختمان استفاده می شود.
35x80
35x150
ابعادی که در بالا گفته شد برای استفاده داخل ایران است و ابعاد این سنگ برای صادرات متفاوت است.برای صادرات به آلمان عرض این سنگ 32 و برای صادرات به عراق 33 می باشد.
فرشی
از این ابعاد سنگ برای کف ساختمان استفاده می شود.
40x40
40x60
40x80
80x80
20x30
20x40
30x40
30x60
ضخامت سنگ
ضخامت سنگ برای استفاده در ایران 1.8 سانتی متر و برای صادرات 2 تا 2.2 سانتی متر است.
